Uroczystość poświęcenia odnowionego krzyża – pomnika dedykowanego pomordowanym w czasie II wojny kapłanom i alumnom diecezji włocławskiej oraz zduńskowolanom.
Odnaleziony marmurowy krzyż, który wydobyli z ziemi robotnicy podczas rozbiórki starego budynku obok kompleksu zabudowań „Ośrodka św. Maksymiliana” przypomniał tragiczne losy świątyni i mieszkańców Zduńskiej Woli podczas II wojny światowej. Staraniem księdza prałata Dariusza Kalińskiego, kustosza bazyliki Wniebowzięcia NMP i Sanktuarium Urodzin i Chrztu św. Maksymiliana Kolbego, odnowiony krzyż został poświęcony i dedykowany pomordowanym w czasie II wojny światowej kapłanom i alumnom diecezji włocławskiej oraz pomordowanym zduńskowolanom, między innymi tym, którzy 3 września 1939 roku zginęli podczas bombardowania miasta i kościoła, gdy uczestniczyli we mszy świętej.
Już pobieżne oględziny pozwoliły rozpoznać krzyż znany z przedwojennych fotografii eksponowanych w Muzeum - Domu Urodzenia św. św. Maksymiliana. Pierwotnie krzyż usytuowany był na placu przed świątynią. Ulokowano go tam dla oznaczenia miejsca lokacji wcześniejszych drewnianych kościołów. W ten sposób starano się zgodnie z panującym zwyczajem zachować świętość miejsca. Tradycyjnie wokół świątyń dokonywano bowiem pochówku zmarłych.
Pierwszą świątynią w tym miejscu była kaplica dworska pw. Matki Bożej Śnieżnej, która służyła również mieszkańcom Zduńskiej Woli. Choć od 1599 roku miała przypisanego do niej kapłana, to pozostawała filią parafii Korczew.
Starania o erygowanie samodzielnej parafii wszczął łowczy szadkowski i dziedzic okolicznych włości Feliks Złotnicki. Akt erekcyjny sporządzony 22 XII 1766 roku został zatwierdzony 2 V 1767 roku w kurii arcybiskupiej prymasa Władysława Aleksandra Łubieńskiego w Łowiczu. W 1782 roku zbudowano w Zduńskiej Woli nową świątynię pw. Wniebowzięcia NMP z drewna modrzewiowego. Natomiast starą kaplicę przeniesiono na cmentarz grzebalny.
Wobec szybkiego rozwoju miasta świątynia szybko okazała się niewystarczająca dla potrzeb parafii. Ówczesny kronikarz żalił się: „Parafianie za pogody modlą się w większej części na cmentarzu, w czasie zaś słoty nie przychodzą wcale do kościoła, wiedząc o tem, że się tam nie dostaną”. Fakt ten skłonił parafian i ówczesnego proboszcza, ks. Ignacego Kolbe, do rozpoczęcia budowy nowego kościoła, znaczącego, bo murowanego. Składki na ten cel zaczęto zbierać w 1870 roku. Dwa lata później wmurowano już i poświęcono kamień węgielny. Jednakże wobec stagnacji w przemyśle tkackim, a co za tym idzie zubożenia mieszkańców Zduńskiej Woli, budowa straciła swój impet. Doszło nawet do dłuższych przerw w pracach budowlanych. Pomimo trudności nie ustawano w zabiegach nad zbieraniem funduszy. Zaowocowało to podźwignięciem murów tak, że za proboszcza Franciszka Zająca w 1883 roku świątynię pokryto dachem z blachą cynkową. Konsekracji kościoła dokonał bp Aleksander Bereśniewicz 30 V 1891 roku. Już wkrótce, bo 8 stycznia 1894 roku w tej świątyni został ochrzczony Rajmund Kolbe, który później podczas obłóczyn otrzymał zakonne imię Maksymilian. Poniósł on śmierć męczeńską 14 sierpnia 1941 roku.
Wspomniany krzyż został przez Niemców usunięty w 1940 roku, a jego postument rozbity. Sam zaś kościół zamknięty dla wiernych i zamieniony na magazyn. Gorszy los spotkał kościół na cmentarzu grzebalnym, który został doszczętnie zburzony.
Natomiast świątynia parafialna dzieliła losy mieszkańców Zduńskiej Woli, zarówno będąc świadkiem podniosłych uroczystości, jak i trosk codziennych, wzlotów i upadków ludzkich. W szczególny sposób dzieliła z parafianami losy burz dziejowych począwszy od pierwszych dni wojny. Ówczesny wikariusz ks. Józef Balcerczyk wspominał niemiecki nalot z 3 września 1939 roku:
„O godz. 900 Mszę św. odprawia ksiądz Bernard Sroka. Nadlatuje niemiecki bombowiec. Wierni słysząc go, wybiegają z kościoła. Lotnik rzuca w tym momencie wiązkę bomb. Zawala się strop nad prezbiterium - jest ranny ksiądz Sroka i ministrant Henryk Nowicki. Na zewnątrz kościoła przy magistracie ginie młody człowiek nazwiskiem Owczarek, a na ulicy przed kościołem jest kilka osób zabitych i kilka rannych - razem około 20 osób. Przerażenie wśród ludności wielkie. Posługę kapłańską spełniam najpierw przy zabitych, namaszczam ich olejem św., zapisuję ich w swoim notesie, a na nich samych kładę kartkę z nazwiskiem. Odwiedzam wszystkie punkty sanitarne, spowiadam, namaszczam, organizuję powrót rannych do ich domów. Ludność już teraz wie, jak wygląda wojna. To był i dla nas chrzest bojowy. Naloty stale się powtarzają aż do wieczora. Jestem przekonany, że byłem przy wszystkich rannych i przy wszystkich zabitych. Byłem bardzo zmęczony i osłabiony”.
Nie sposób dziś opisać wszystkich strat wojennych Zduńskiej Woli. Już 11 XI 1939 roku na rynku miejskim odbyła się pierwsza publiczna egzekucja 6 Polaków. Obraz strat ukazuje zmniejszenie się liczebności miasta z 30 000 w 1939 roku do 19 000 w 1945 roku.
Krzyż, który przeleżał w ziemi 76 lat po renowacji został przywrócony na plac kościelny. Choć usytuowany w innym miejscu, to przypomina ofiary poniesione przez zduńskowolan podczas II wojny światowej.
Uroczystość poświęcenia pomnika w niedzielę 9 sierpnia zgromadziła na Eucharystii w bazylice licznie przybyłych: kapłanów, kombatantów, stowarzyszenia pozarządowe związane z naszym miastem i liczne grono mieszkańców Zduńskiej Woli.
Ksiąsz biskup włocławski Wiesław Mering w homilii ukazał hekatombę ofiar zduńskowolan podczas wojny, począwszy od tych, którzy zginęli w świątyni, podczas bombardowania w pierwszych dniach września 1939 roku, aż po 225 kapłanów diecezji włocławskiej, którzy wraz z bł. Biskupem Michałem Kozalem oddali życie za Kościół i Ojczyznę. Ksiądz biskup podkreślił również jak bardzo potrzebne jest świadectwo wiary w naszych czasach, zarówno w Polsce jak i w krajach Unii Europejskiej, stojącej na krawędzi zagłady swojej tożsamości i chrześcijańskiej i kultury. |
